امواج گرانشی بار دیگر در صدر اخبار علمی قرار گرفته است. این بار امواج گرانشی ناشی از ادغام ابرسیاهچاله ها در دید و نظر کاوشگران کیهان است.

تصویری هنرمندانه از امواج گرانشی حاصل از برخورد دو سیاهچاله ابرپرجرم

Credit: Aurore Simonnet for the NANOGrav Collaboration

گروه بین المللی از پژوهشگران تحت پروژه NanoGrav نتایج رصد پانزده ساله خود را منتشر کرده اند.

این پروژه بین المللی در حوزه نجوم رادیویی، داده های مربوط به تپ اخترهای میلی ثانیه ای را ثبت کرده اند. تپ اخترهای میلی ثانیه ای ستاره های نوترونی هستند که با سرعت بسیار زیاد به دور خود می گردند. به دلیل سازوکار تابشی آن ها، تپ اخترهای میلی ثانیه ای ساعت های بسیار دقیقی هستند. هر نوع تغییر در زمان دریافت تپ های این اجرام آسمانی نشان از اختلال یک اثر خارجی است.

یکی از عواملی که این ساعت های دقیق را می تواند از ضرب آهنگ منظمشان خارج کند امواج گرانشی است.

گروه پژوهشی NanoGrav ادعا کرده است که اثر زمینه امواج گرانشی حاصل از ادغام سیاهچاله های ابرپرجرم را برای اولین بار آشکارسازی کرده است. فرکانس دریافتی این سیگنال در نانوهرتز سازگار با مدل هایی است که برخورد این سیاهچاله ها را پیش بینی می کند.

شایان ذکر است که پروژه NanoGrav از تلسکوپ های رادیویی گرین-بنک Green Bank telescope، آرایه بسیار بزرگ VLA و رصدخانه آرسیبو Arecibo Observatory استفاده کرده است. همچنین در این پروژه بین المللی گروه NanoGrav در یک مجموعه ی بزرگتر همکاری با رصدخانه پارکس Parkes Observatory آرایه زمان‌بندی تپ‌اختر اروپا European Pulsar Timing Array داشته و نتایج خود را همزمان اعلام کرده اند.

این کشف دریچه ی جدیدی برای فهم ما از کیهان، تشکیل، تحول و ادغام کهکشان ها به دست خواهد داد. ناگفته نماند که سیگنال هایی از امواج گرانشی اولیه نیز می تواند بخشی از این مشاهدات را توضیح دهد.