اخیرا گروهی از منجمین از دانشگاههای سنت آندرو اسکاتلند، بن آلمان و تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با مطالعه ی کهکشان فوق پراکنده AGC 114905 موفق به توصیف ویژگی های آن بر مبنای یکی از نظریات جایگزین ماده ی تاریک شده اند.

تصویری از توزیع هیدروژن خنثی از کهکشان AGC 114905

اغلب منجمین و کیهان شناسان برای توصیف حرکت سریع کهکشانهای مارپیچی توزیعی از ماده موسوم به ماده تاریک را در نظر می گیرند که سهم آن بسیار بیشتر از جرم قابل مشاهده در کهکشان و کیهان است. اما این فرضیه نمی تواند برخی از سوالات حیاتی در کیهان را پاسخ دهد و با ناسازگاری های متعددی در مقیاس کهکشانی مواجه است.

دینامیک تعمیم یافته نیوتونی، موند (MOND) یکی از نظریه های جایگزین است که می تواند توصیف قابل قبولی را از حرکت اجرام در مقیاس کهکشانی و بدون نیاز به ماده تاریک ارایه کند. بر مبنای این مدل، نیروی گرانشی در نواحی بیرونی کهکشان از نیروی گرانشی نیوتنی قویتر است و می­تواند کمبود میدان گرانشی کیهان را بدون نیاز به ماده ی تاریک جبران کند.

اندازه گیری ها نشان می دهد که سرعت چرخش کهکشان AGC 114905 که اخیرا کشف شده است بسیار پایین است و به نظر می رسد فاقد ماده تاریک است. این سرعت بسیار پایین با پیش بینی هر دو نظریه ی ماده تاریک و موند ناسازگار است. در پژوهشی که اخیرا انجام شده است نشان داده شده است که این سرعت پایین صرفا یک اثر ظاهری است. در واقع سرعت پایین گزارش شده بر مبنای زاویه تمایل تخمینی حاصل از بیضویت ظاهری کهکشان است. در پژوهش اخیر با شبیه سازی تحول دینامیکی این کهکشان نشان داده شده است که بیضوی شدن توزیع ماده نتیجه ای از دینامیک موندی است که منجر به تداعی نوعی زاویه تمایل ظاهری می­شود. بنابراین در این چارچوب سرعت پایین کهکشان صرفا یک اثر ظاهری است. در واقع اگر نظریه موند معتبر باشد در اینصورت زاویه تمایل این کهکشان کمتر از مقدار رصد شده است و زاویه تمایل ظاهری در واقع ناشی از توزیع بیضوی ماده در چارچوب دینامیک موندی است.

اگر این یافته درست باشد در اینصورت شرایط بهتری برای نظریه موند ایجاد می شود.

پی نوشت: خبرنامه علمی انجمن فیزیک ایران به دکتر حسین حقی استاد دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان برای شرکت در این پژوهش تبریک گفته از این که متن خبر را برای عموم علاقمندان و دنبال کنندگان خبرنامه آماده کرده اند قدرانی می نماید.

پوشش این خبر در «وبگاه ساینتس آلارت»

لینک مقاله چاپ شده