آخرین نتایج پلانک 17 جولای سال جاری اعلام شد و این پروژه مهم بین المللی در حوزه کیهان شناسی به برنامه دو دهه ای خود پایان بخشید و دید ما را از کیهان دقیق تر کرد. در این پروژه بین المللی دکتر مرضیه فرهنگ از دانشکده فیزیک دانشگاه شهید بهشتی شرکت داشتند. از این رو پرسش و پاسخ کوتاهی در مورد پروژه پلانک با ایشان خواهیم داشت.

مرضیه فرهنگ (م.ف) - استادیار دانشکده فیزیک دانشگاه شهید بهشتی

(م.ف ) تابش زمینه ای کیهان یادگاری از کیهان هست وفتی که بسیار جوان بود و تفریبا هیچ شباهتی به صورت فعلی اش نداشت. پلانک با دقت بی سابقه ای این تابش را اندازه گیری کرد. این اندازه گیری ها به ما اطلاعات یکتایی از شرایط آغازین کیهان و همین طور تحول آن می دهند. با این اندازه کیری هاست که کیهان شناس ها توانسته اند درباره کیهان با این دفت بالا صحبت کنند و نظریه هایشان را محک بزنند.

(م.ف )این که مدل استاندارد کیهان شناسی با تمام سادگی اش –بدون اضافه کردن تعمیم ها و پیچیدگی های منتوع هنوز هم بهترین است!

(م.ف )تابش زمینه ای کیهان در نتیجه تشکیل اتم هیدروژن (دوران بازترکیب) و جدا شدن فوتون ها از الکترون ها شکل گرفت. تمام محاسباتی که برای تحلیل داده های تابش زمینه کیهان و استخراج نتایج کیهان شناسی از آن ها می شود بر اساس مدلی است که برای این دوران بازترکیب داریم. ما اجازه دادیم که این مدل مهم و بنیادی به جای این که عنوان یک فرض وارد محاسبات شود توسط داده ها محک زده شود و در واقع خود داده ها به ما بگویند فیزیک دوران بازترکیب چه بوده است.

تابش زمینه کیهان از دید پلانک

سوال: به نظر شما شرکت جامعه علمی ما در پروژه های بین المللی چگونه باید باشد؟

(م.ف ) فکر می کنم در حال حاضر این اتفاق بیشتر به صورت قائم به شخص می افتد. ولی رشد همین رویه می تواند منجر به بیشتر و بهتر دیده شدن مراکز علمی ایران در مجامع بین المللی و نهایتا عضویت رسمی آن ها درپروژه ها شود.

سوال: آینده مطالعات تابش زمینه کیهان را چگونه می بینید؟

(م.ف ) با کار فوق العاده پلانک و چند مشاهده گر دیگر می شود گفت که پرونده مشاهدات دمایی تابش زمینه کیهان تقریبا بسته شده اما مشاهدات قطبش این تابش هنوز در میانه راه است و رصدگرهای متعددی با این هدف در مرحله طراحی ساخت و داده گیری هست. قطبش زمینه کیهان رد یکتایی از کیهان اولیه و دوران تورم را با خود دارد که آن را در جایگاه اهمیت ویژه ای برای کیهان شناسان قرار می دهد و پنجره ای ویژه را به کیهان اولیه برای ما می گشاید.

جستجوی اعوجاجات احتمالی در طیف جسم سیاه تابش زمینه هم از موضوعات مورد علاقه بخشی از کیهان شناسان است که در صورت مشاهده می تواند از پدیده های فیزیکی متعددی خبر دهد که منجر به تزریق انرژی به کیهان شده اند.