دنبال کردن سنگ‌های آسمانی که به زمین می‌رسند، نگرش خوبی درخصوص زمان‌های قبل منظومه شمسی در اختیارمان خواهند گذاشت. دانشمندان فرانسوی کمپین بی‌سابقه‌ای را برای دنبال کردن ستاره‌های پرتاب‌‌شونده راه‌اندازی کرده‌اند، امری که برای انجام آن لازم است هزاران داوطلب زمین را به دنبال خرده‌ سنگ‌های‌ آسمانی جست‌وجو کنند.

این برنامه در حال حاضر دارای 68 دوربین است که آسمان‌ها را به دنبال شهاب‌سنگ‌ها دیده‌بانی می‌کند. این شهاب‌سنگ‌ها زمانی دیده می‌شوند که تکه‌های سیارک‌ها، ستارگان دنباله‌دار یا دیگر مواد سیاره‌ای به سمت اتمسفر زمین حرکت می‌کنند. موسسان این مجموعه می‌گویند آخر امسال صدها دوربین آسمان فرانسه را به دنبال این اتفاق مهم پوشش خواهد داد، که یکی از بزرگ‌ترین و متراکم‌ترین شبکه‌های رصد شهاب‌سنگ در جهان است.

دوربین‌های Fisheye به عنوان بخشی از شبکه جدید رصد شهاب‌سنگ آسمان  فرانسه را پوشش خواهد داد.

Jérémie Vaubaillon ستاره‌شناس رصدخانه پاریس و یکی از موسسان این مجموعه می‌گوید: «اگر فردا شهاب‌سنگی در فرانسه فرود آید، می‌توانیم بفهمیم از کجا آمده و حدوداً در کدام ناحیه به زمین اصابت کرده است». این شبکه که «کاوش شهاب روشن و شبکه دیده‌بانی بین‌سیاره‌ای (Fireball Recovery and InterPlanetary Observation Network)»، یا به اختصار FRIPON نامیده می‌شود، در 28 ماه مه رسماً راه‌اندازی شد.

شهاب‌سنگ‌ها (قطعه سنگ‌هایی که از فضا پرتاب شده و به سطح زمین می‌رسند) اطلاعات ارزشمندی درباره همه چیز خواهند داد، از تاریخچه منظومه شمسی تا چگالی سیارک‌هایی که ممکن است احتمال برخورد با زمین داشته باشند. David Clark که در دانشگاه Western Ontario لندن، کانادا به مطالعه شهاب‌سنگ‌ها می‌پردازد، می‌گوید: داشتن چنین اشیائی «همانند این است که این شانس را دارید که شما ماده سازنده منظومه شمسی را در دستان خود ببینید». ما به قدر کافی از این ماده نداریم.

شهاب‌سنگ‌هایی که حرکتشان به سمت زمین به خوبی دنبال شده است، ارزش ویژه‌ای دارند. دانشمندان می‌توانند از داده‌هایی که در طول سفر این شهاب‌سنگ‌ها به دست آمده، استفاده کنند تا مسیر حرکت آن‌ها را بازسازی کرده و دریایند که از کدام قسمت منظومه شمسی آمده‌اند. Peter Jenniskens ستاره‌شناس موسسه SETI در Mountain View کالیفرنیا می‌گوید: افراد در سال تنها موفق به دیدن یک تا سه شهاب‌سنگ با خط سیر معلوم می‌شوند.

دوربین‌های FRIPON شهاب‌سنگ‌هایی را در حال حرکت در آسمان‌ها هستند، دنبال می‌کنند.

آتش در آسمان

موسسان FRIPON امید دارند در هر سال اطلاعات مربوط به یک شهاب‌سنگ تعقیب‌شده در فرانسه را جمع‌آوری کنند. برای مقایسه لازم است بدانیم که پژوهش‌گران شبکه شهابی اسپانیا (شبکه‌ای بزرگ و متراکم دیگر) در 12 سال اخیر 2 شهاب‌سنگ را ثبت کرده‌اند.

دوربین‌های شبکه فرانسه بسیار متراکم و با فاصله منظم هستند و حدوداً در 70 تا 80 کیلومتری از یکدیگر، در آزمایش‌گاه‌ها، موزه‌های علوم و دیگر ساختمان‌ها قرار گرفته‌اند، که به قدر کافی به یکدیگر نزدیک هستند تا به اطلاعات خوبی در خصوص مکان سقوط شهاب‌سنگ‌ها برسند. Jenniskens می‌گوید: «این نزدیک بودن دوربین‌ها به هم شانس یافتن را افزایش می‌دهد».

François Colas  محقق اصلی رصدخانه پاریس می‌گوید FRIPON اولین شبکه کاملاً پیوسته و اتوماتیک است. هنگامی که یک دوربین شهابی را شکار کند، پیامی به کامپیوتر مرکزی در پاریس می‌فرستد. اگر دو یا چند دوربین شهاب روشنی را رصد کنند، دانشمندان FRIPON ایمیلی دریافت خواهند کرد که در آن شرح آن‌چه که دیده‌شده، آمده است. در نهایت، این ایمیل دربردارنده اطلاعاتی درباره منطقه احتمالی فرود شی خواهد بود، که مکان آن را با دقت بالایی حدود 1 تا 10 کیلومتر تعیین می‌کند. این داده‌ها به طور اتوماتیک تولید می‌شوند.

پس از آن پژوهش‌گران وظیفه طاقت‌فرسای گشتن آن منطقه را در جست‌وجوی شی مزبور خواهند داشت. در ابتدا دانشمندان جست‌وجوهای زمینی را پیش خواهند برد. اما در سال‌های آتی، موسسان FRIPON تصمیم دارند، نیرویی از دانشمندان بومی منطقه را به خدمت گیرند تا در زمین فرانسه به دنبال تکه‌های شهاب‌سنگ‌ها بگردند و هرچه را یافتند بردارند.

Brigitte Zanda متخصص شهاب‌سنگ در موزه ملی تاریخ طبیعی پاریس، که سرپرستی امور نیروهای داوطلب را بر عهده دارد، چنین تخمین می‌زند که شاید در عمل برای جست‌وجو، یک‌هزارم داوطلبین مورد نیاز مراجعه کنند. او می‌گوید: موسسان امیدوارند گروه جست‌وجوی 30 نفره‌ای را در هر قسمت فرانسه به خدمت گمارند، بنابراین لازم است صدها هزار نفر استخدام شوند. «بلندپروازانه است». ولی فقط صدها نفر تاکنون ثبت نام کرده‌اند، با اینکه روند استخدام رسمی در جریان است.

Josep Trigo-Rodríguez  اخترفیزیک‌دان موسسه علوم فضایی بارسلونا، اسپانیا و از موسسان مشترک شبکه شهابی اسپانیا می‌گوید جنگل‌های وسیع شمال فرانسه نیز می‌تواند یافتن شهاب‌سنگ‌ را دشوار کند. وی هم‌چنان بر این باور است که FRIPON می‌تواند به محققان در یافتن شهاب‌سنگ‌های بیشتر کمک کند. میانگین یک شهاب‌سنگ یافت‌شده در هر دهه در فرانسه در قرن بیستم، در 100 سال گذشته به میزان یک شهاب‌سنگ در هر دو سال کاهش یافته است.

Zanda می‌گوید: «این یعنی این کار انجام‌شدنی است. شاید می‌توانیم بهتر از این باشیم».

نویسنده: Traci Watson

منبع: France launches massive meteor-spotting network