بر طبق آخرین تحقیقات انجام شده در آلمان، هیدروژن سولفاید در دمای بسیار بالای 203 کلوین که برابر با 70- درجه سلسیوس است در فشاری برابر با 1.5 میلیون بار، ابررسانا میشود. این خبر، رکورد قبلی برای ابررسانایی متعارف را میشکند و برای اولین بار آن را بالای کمترین دمای مستقیما ضبط شده در سطح زمین منتقل میکند (که برابر با 89.2 درجه سلسیوس یا 184 کلوین است). محققان میگویند این کشف میتواند گام موثری به سوی ابررسانایی در دمای اتاق باشد.
فشار بسیار زیاد: سلولهای سندان الماس، فشار بسیار زیادی بر H2S وارد میکنند
متعارف یا نامتعارف؟
میکائیل اِرمتس (Mikhail Eremets) در موسسه شیمی ماکس پلانک در آلمان میگوید: «از دیدگاه نظری هیچ محدودهای برای گذار دما در ابررساناهای متعارف وجود ندارد، و نتایج تجربی ما نیز پاسخی امیدوارکننده برای وجود ابررسانایی در دمای اتاق است».
در ابررسانایی متعارف، ارتعاشهای موجود در شبکه کریستالیِ ماده، الکترونها را به صورت جفتهایی به یکدیگر مقید میکند تا جریان الکتریسته بتواند بدون هیچ مقاومتی از ماده عبور کند. به نظر میرسد عناصر سبکتر عملکرد بهتری در این زمینه دارند چرا که اتمهایشان در فرکانسهای بالا ارتعاش میکنند و به این ترتیب ابررسانایی را در دماهای بالاتر ممکن میسازند. اگرچه ابررساناها با نگاه به چنین موادی یافته شدهاند، اما بالاترین دمای گذار تاکنون در منگنز دیبورایت در دمای 39 کلوین دیده شده است. ابررسانایی تحت فشار در 164 کلوین در سیستمهای مس-اکسیدی نیز گزارش شده، اما همه اینها ابررسانای متعارف نیستند. علاوهبراین، چون مکانیزم ابرسانایی تاکنون به خوبی شناخته نشده، رسیدن به دماهای بحرانی بالاتر کار دشواری است. محاسبات نشان داده که هیدروژن، به عنوان سبکترین عنصر، میتواند در دمای اتاق یک ابررسانای متعارف باشد. اما ابررسانایی در هیدروژن خالص کار دور از ذهنی است، و از این رو باعث شده تا محققان به جای آن به موادی با درصد خلوص هیدروژن بالا روی بیاورند.
تحت فشار
ارمتس و همکارانش بر روی هیدروژن سولفاید (H2S) تمرکز کردهاند چون کنترل آن کار به نسبت سادهای است و پیشبینی شده که میتواند در دمای حدودی 80 کلوین و تحت فشار ابررسانا شود. آنها دریافتند که زمانی که نمونههای هیدورژن سولفاید تحت فشار بسیار زیاد در حدود 1.5 میلیون اتمسفر (150 گیگاپاسکال) در سلول سندان الماس قرار میگیرند و تا 203.5 کلوین سرد میشوند، به مقاومت الکتریکی صفر میرسند و مغناطش آنها به صورت ناگهانی کاهش مییابد که همه اینها تاییدی بر وجود ابررسانایی در این حالت است.
این محققان بر این باورند که تحت فشار، هیدروژن سولفید تجزیه شده و از H2S به H3S تبدیل میشود. آنها پیشنهاد کردهاند که هیدروژن-سولفاید با فشار بالا یک ابررسانای متعارف است، که ابررسانایی آن از شبکه کریستالی سرچشمه میگیرد. ارمتس میگوید: «تحقیق ما بر روی هیدروژن سولفاید نشان میدهد که بسیاری از مواد غنی با هیدروژن میتوانند دمای گذار بسیار بالا داشته باشند».
دامیان همپشایر (Damian Hampshire) سرپرست گروه ابررسانایی در دانشگاه دورهام که در این بررسی شرکت نداشته موافق است که این یک نتیجه تجربی بسیار هیجانانگیز است. او میگوید: «این تحقیق انواع موادی که قابلیت ابررسانایی در دمای اتاق را دارند نشان میدهد. اما بیش از این به یاد ما میآورد که چقدر علم ما در این زمینه اندک است و هنوز چه چیزهای بسیار زیادی برای کشف وجود دارد».
با این وجود هنوز کسی با تفسیر ابررسانایی متعارف قانع نشده است. جورج هیرش (Jorge Hirsch) فیزیکدان نظری در دانشگاه کالیفرنیا در سندیهگو که او نیز در کار ارمتس مشارکی نداشته میگوید: «من گمان نمیکنم که این یک ابررسانایی متعارف باشد که از ارتعاش با فرکانس بالا در هیدوژن نشات گرفته باشد». او میافزاید: «به اعتقاد من، این کشف اگر ابررسانایی باشد، ابررسانایی نامتعارفی است که ناشی از رسانش حفرهها در آنیونهای سولفور است». او میگوید برای کشف چنین ابررساناهایی با دمای بالا محققان باید برروی ترکیبات حاوی سولفور در فشارهای بسیار بالا تمرکز کنند.