آثار باقیمانده حول یک ستاره جوان میتواند دریچهای بر درک روزهای اولیه منظومه شمسی باشد.
ستارهشناسان یک حلقهی درخشان از آثار باقیمانده حول یک ستاره نزدیک را کشف کردهاند که همانند کمربند کویپر (Kuiper belt) است. این کمربند مخزنی از ستارههای دنبالهدار و دیگر اجسام یخزدهای است که حول خورشید در فرای نپتون میچرخد.
از آنجا که حلقه حول ستارهای میچرخد که تنها 15 میلیون سال عمر دارد، مطالعهی آن میتواند آشکار کند که منظومه شمسی بیرونی در دورهی رشد خود یعنی حدود 4.56 میلیارد سال پیش به چه شکل بوده است. کمربند کویپر، به جامانده از آن دوران است و شامل مواد باقی مانده از شکل گیری سیارههای بیرونی یخی است.
این یافتهها که قرار است در Astrophysical Journal Letters به چاپ برسد، در 27 می روی آرکایو قرار گرفت [1].
Debris surrounds the star HD 115600.
حلقهی تازه یافت شده از باقیماندهها در فاصلهی 110 پارسک (360 سال نوری) از منظومه شمسی قرار دارد و حول HD 115600 میچرخد که یکی از اعضای گروه ستارههای جوانی است که مجموعه Scorpius-Centaurus OB نامیده میشوند.
این حلقه در همان فاصلهای از ستارهی مادرش است که کمربند کویپر از خورشید قرار دارد و تقریباً همان مقدار نور را دریافت میکند. رنگ آبی-خاکستری آن نشان میدهد که این حلقه میتواند شامل یخ ها و سیلیکاتهای سنگی باشد، همچون آنچه در کمربند کویپر یافت شد. این گفتهی نویسندهی اصلی تاین کری (Thayne Currie) ستارهشناسی از تلسکوپ سوبارو در هاوایی است که توسط رصدخانه ملی ستاره شناسی ژاپن اداره میشود.
او میگوید «این بیشک نزدیکترین نمونهای است که ما از یک کمربند کویپر جوان داریم.»
آنتونی باکلتی (Anthony Boccaletti) ستارهشناسی از رصدخانه پاریس در فرانسه با کری موافق است و اشاره میکند که ستارهشناسان دیگر دیسکهای آثار باقیمانده در مدار حول ستارهها را مشاهده کردهاند، اما همگی آنها مسافت بیشتری از ستارهی مادرشان نسبت به فاصله ی کمربند کویپر از خورشید داشتهاند. این حلقهی جدید «تکهی مهم دیگری به یک تصویر بزرگ اضافه میکند».
قایم باشک
گروه کری متوجه شد که مرکز حلقه از ستاره انحراف دارد که شاید به دلیل گرانش یک سیاره پر جرم باشد که روی یک مدار بیضوی است و تاکنون دیده نشده است. بر طبق محاسبات انجام شده، این سیاره پنهان میتواند به سنگینی مشتری باشد.
ستارهشناسان این حلقه را با استفاده از Gemini Planet Imager (GPI) کشف کردند. این ابزار که بخشی از تلسکوپ جنوبی جمینی در شیلی است یک دیسک به نام هاله نگار (coronagraph) را برای محو کردن تشعشع ستارههای درخشان استفاده میکند. این کار اجازه میدهد که بتوان تصاویری با چندین طول موج از سیارههای چرخان نوزاد و دیسکهای مواد باقیمانده حول ستارهها را توسط ثبت نور نزدیک فراقرمز از ستاره مادر هنگام پراکندگی از آثار باقیمانده بهدست آورد.
محققان، دیسک حول HD 115600 را در کمتر از 6 ماه پس از شروع به کار GPI کشف کردند. یک ابزار مشابه به نام SPHERE در می 2014 روی تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپایی در شیلی شروع به کار کرد و کشفیاتی نیز داشته است [2].
باکلتی میگوید «با این دو ابزار ما باید انتظار چندین کشف دیگر از دیسکها و سیارات در یک مقیاس زمانی بسیار کوتاه را داشته باشیم.»
مراجع:
Currie, T. et al. Preprint at http://arxiv.org/abs/1505.06734 (2015).Harvey, D. et al. Science 347, 1462–1465 (2015).
Benisty, M. et al. Preprint at http://arxiv.org/abs/1505.05325 (2015).
منبع:
نویسنده خبر: آزاده نعمتی