تصاويري از سفر كاوشگر افق‌هاي جديد New Horizons)) به نواحي دوردست منظومه شمسي منتشر شد.

كم كم تصاويري از پلوتون در كاوشگر افق‌هاي جديد ناسا كه به سمت مقارنه‌اي نزديك با سياره‌ي كوتوله در 14جولاي مي‌شتابد، ظاهر شده است. گزارش زير در مجله‌ي Nature نگاهي دارد به چگونگي رؤيت اين جهان دوردست.

آماده براي نماي نزديك

تا اواخر ماه مي و اوائل ژوئن، كاوشگر افق‌هاي جديد هنوز حدود 50 ميليون كيلومتر با پلوتون فاصله داشت. اما تصاوير آن از سياره‌ي كوتوله (عكس بالا، وسط) و قمر آن شارون (دايره كوچك سمت راست) تا به حال از هر تلسكوپ زميني يا فضايي ديگري بهتر بوده است.

تصوير رنگي

اين عكس كه در 8 جولاي از فاصله‌ي نزديك 6 ميليون كيلومتري گرفته شده، پلوتون (عكس بالا، راست) و شارون (چپ) را نشان مي‌دهد. تفاوت بين اين دو قابل توجه است: پلوتون لكه‌هاي تاريك و روشن بسيار متمايزي دارد در حاليكه مشخص‌ترين ويژگي شارون قطب تاريك آن در نزديكي بالايش است. همچنين پلوتون سرخ رنگ است كه احتمالا ناشي از تبديل يخ‌ها به تركيبات هيدروژني پيچيده اي به نام تولين در اثر برخورد تابش فرابنفش به سطح آن است.

شارون، برعكس، سطح شيميايي ساده‌تري دارد. آلن استرن Alan Stern پژوهشگر سرپرست اين ماموريت  و دانشمند سياره شناس در مركز تحقيقات جنوب غرب در بولدر كلورادو مي‌گويد: «گويي آن‌ها از دنياهاي كاملاً متفاوتي هستند، به طوري كه مي‌توانند با ميلياردها مايل فاصله به وجود آمده باشند».

شارون با پهناي 1240 كيلومتر تقريباً نصف اندازه‌ي پلوتونست. رصدهاي افق جديد بالاخره تصويري كه منجمان دهه‌ها به دنبالش بودند را فراهم كرد و نشان داد كه پلوتون قطري به اندازه‌ي 2370 كيلومتر دارد. اين يعني پلوتون از بزرگترين شيء بَعدي در كمربند كيپر، اريس با قطر 2326 كيلومتر، بزرگتر است. استرن مي‌گويد چنين اندازه‌ي بزرگي (و بنابراين چگالي كمي) بدان معناست كه پلوتون بيشتر از يخ تشكيل شده است تا صخره.

سمت تاريك

اين عكس كه در 11 جولاي توسط افق‌هاي جديد از فاصله‌ي 4 ميليون كيلومتري از پلوتون گرفته شده (تصوير بالا)، آخرين و بهترين تصوير از نيمكره‌اي است كه در طول مقارنه‌ي نزديك در 14 جولاي ديده نخواهد شد. عجيب‌ترين چيز، كمربندي از لكه‌هاي تاريك است كه استواي پلوتون را احاطه كرده است (در نزديكي پايين اين عكس ديده مي‌شود). هر لكه حدود 500 كيلومتر است و مرزي بريده بريده و پيچيده دارد. بالاي اين لكه‌ها اشكالي خطي وجود دارد كه يادآور شكل‌هاي چند ضلعي مانند شانه‌هاي كندوي عسلند. پژوهشگران پروژه نمي‌دانند كه اينها چيستند اما افق‌هاي جديد اطلاعاتي- در مورد تركيب شيميايي سطح پلوتون- جمع‌آوري كرده كه ممكن است در حل اين معما به آن‌ها كمك كند.

وال و قلب

در 7 جولاي، از فاصله 8 ميليون كيلومتري، تلسكوپ دوربرد اين كاوشگر از نيمكره‌اي از پلوتون كه قرار است بعداً از نزديك با جزئيات دقيق‌تري رصد شود، عكسبرداري كرد. لكه‌هاي روشن و تاريك باز هم ديده شدند. يك محدوده‌ي تاريك در سمت چپ پايين شبيه به «وال» است. ناحيه‌ي روشني در پايين سمت راست (كه پهنايي در حدود 200كيلومتر دارد) به «قلب» شباهت دارد. و ناحيه‌ي قطبي در بالاي هر دوي اينها نه تاريك و نه روشن است. محقق پروژه هال ويور Hal Weaver در دانشگاه جان هاپكينز، آزمايشگاه فيزيك كاربردي واقع در لورالِ مريلند مي‌گويد: «هر چه كاوشگر افق‌هاي جديد نزديكتر مي‌شود، بيشتر مي‌توانيد فرضياتي را كه داشتيد تائيد يا رد كنيد و مي‌بينيد كه قضيه جنبه‌هاي بيشتري پيدا كرده و پيچيده‌تر مي‌شود».

شارون ديده شد

سطح ناشناخته‌ي شارون در اين عكس كه 11 جولاي گرفته شده به صورت دنيايي فعالي از نظر زمين شناسي ديده مي‌شود. دهانه‌هاي آتشفشاني برخوردي سطح آن را لكه لكه كرده‌اند (عكس بالا،‌وسط پايين و وسط سمت راست) و شكاف بزرگي از نيمكره‌ي جنوبي‌اش مي‌گذرد. بزرگترين اين دره‌ها از دره‌ي بزرگ آريزونا طولاني‌تر و عميق‌تر است. شارون قطري در حدود 1200 كيلومتر دارد.

اگر سوالي در مورد پلوتون يا ماموريت افق‌هاي جديد داريد به وبلاگ آنلاين ما در 14 جولاي سري بزنيد. كادر متخصصين ما سوالات خوانندگان را همراه با گزارش‌هاي مركز كنترل ماموريت دريافت خواهند كرد.        

منبع