هشتمین کنفرانس فیزیک ریاضی ایران
کنفرانس فیزیک ایران ۱۴۰۳
پنجمین کنفرانس ملی اطلاعات و محاسبات کوانتومی
وبینار ماهانه شاخه فیزیک محاسباتی انجمن
روز فیزیک دانشگاه تهران ۱۴۰۳
هشتمین کنفرانس پیشرفتهای ابررسانایی و مغناطیس
کارگاه مجازی هوش مصنوعی و طراحی سئوال
نهمین گردهمایی منطقهای گرانش و ذرات شمال شرق کشور
سومین نمایشگاه کاریابی فیزیکپیشگان ایران ۱۴۰۳
گردهمایی سراسری فیزیک ایران ۱۴۰۳
همایش گرانش و کیهان شناسی ۱۴۰۳
هفدهمین کنفرانس ماده چگال انجمن فیزیک ایران
پانزدهمین کنفرانس فیزیک ذرات و میدانها
- جایزه انجمن فیزیک ایران
- جایزه حسابی
- جایزه دبیر برگزیده فیزیک
- جایزه ساخت دستگاه آموزشی
- جایزه صمیمی
- جایزه توسلی
- جایزه علی محمدی
- پیشکسوت فیزیک
- بخش جوایز انجمن
اکرم میرحسینی
اکرم میرحسینی
پژوهشگران در آمریکا و صربستان، یک حالت کوانتومی درهمتنیده از تقریباً 3000 اتم فوق سرد را با استفاده از تنها یک فوتون ایجاد کردهاند. این بیشترین تعداد اتم است که تاکنون در آرمایشگاه درهمتنیده شدهاند و پژوهشگران میگویند که این روش را میتوان برای افزایش دقت ساعتهای اتمی استفاده کرد.
درهمتنیدگی یک پدیده کوانتومی محض است که به دو یا تعداد بیشتری ذره امکان میدهد رابطهی بسیار نزدیکتری از آنچه در فیزیک کلاسیک امکان دارد، داشته باشند. یک ویژگی ذرات درهمتنیده این است که آنها میتوانند نسبت به محرک خارجی همچون گرانش یا نور، بسیار حساس باشند و بنابراین میتوانند برای ایجاد «حسگرهای کوانتومی» دقیق و ساعتها استفاده شوند.
تا این آزمایش آخر که توسط لدن ولتیک (Vladan Vuletić) و همکارانش در ام آی تی و دانشگاه بلگراد انجام شد، پژوهشگران موفق به درهمتنیده کردن حدود 100 اتم در یک آنسامبل بسیار بزرگتر از اتمها شده بودند. اکنون تیم ولتیک توانسته است تقریباً 94% اتمها در یک آنسامبل شامل 3100 اتم را درهمتنیده کند.
این آزمایش شامل یک کاواک اپتیکی میشود (دو آینه غیر کامل که مقابل یکدیگر قرار میگیرند) و حدود 3100 اتم روبیدیوم -87 که تا دمای نزدیک صفر مطلق سرد میشوند. نور به یک سوی کاواک تابانده میشود و این اجازه را دارد که میان آینهها رفت و برگشت کند. بخشی از نور، سرانجام از سوی دیگر کاواک فرار میکند و در آنجا توسط یک آشکارساز به دام میافتد. یک میدان مغناطیسی روی اتمها اعمال میشود و باعث میشود اسپین اتمها در راستای طول کاواک همخط شوند. اما ماهیت احتمالی مکانیک کوانتومی به این معناست که تمامی اسپینها همخط نیستند و جهتهایشان حول میدان مغناطیسی افت و خیز دارد.
آزمایش مقدماتی
افت و خیزها در یک آزمایش مقدماتی اندازهگیری شد که شامل تابش یک پالس نور قطبیده درون کاواک میشد. پالس با اسپینهای اتمی برهمکنش میکند و با یک تغییر کوچک و یا چرخش قطبش از کاواک بیرون میآید. این چرخش معیاری از راستای اسپین اتمی کلِ گاز نسبت به راستای میدان مغناطیسی است. با انجام این اندازهگیری به دفعات زیاد، این تیم نشان داد که اسپین اتمی کل در کاواک یک توزیع گاوسی دارد که یک دیسک به مرکزیت راستای میدان مغناطیسی اعمالی است.
این نمایش از اسپین کل یک «تابع ویگنر» نامیده میشود و نشان میدهد که چگونه ماهیت احتمالی مکانیک کوانتومی باعث افت و خیز در راستای اسپین کل میشود. به هر حال، این حقیقت که تابع گاوسی است به این معناست که اسپینهای اتمی مستقل از یکدیگر فتار میکنند و درهمتنیده نیستند. بنابراین چالش محققان این بود که اتمها را به گونهای تهیه کنند که تابع ویگنر غیر گاوسی شود و این شاهدی قوی مبنی بر درهمتنیدگی خواهد بود.
به این منظور آنها یک پالس لیزری با قطبش بسیار ضعیف را به درون کاواک تاباندند. گاهی اوقات، تنها یک فوتون در پالس حرکت رفت و برگشتی درون کاواک خواهد داشت و با تقریباً تمامی اسپینهای اتمی برهمکنش میکند. این برهمکنشهای متوالی همان چیزی است که اتمها را درهمتنیده میکند.
درهمتنیدگی خبر رسان
این فوتون سپس میتواند کاواک را ترک کند و آشکار شود. چنین فوتونهایی که ایجاد درهمتنیدگی میکنند، قابل شناسایی هستند چون قطبش آنها به اندازه 90 درجه به دلیل برهمکنشهای اتمی چرخیده است. بنابراین، هرگاه این فوتون «خبر رسان» آشکارسازی شود، پژوهشگران فوراً راستای اسپین اتمی کل را اندازهگیری میکنند. آنها این فرآیند را چندین بار تکرار میکنند تا اینکه تابع ویگنر اتمهای درهمتنیده را تعیین کنند. به جای یک دیسک گاوسی، این توزیع شبیه به یک حلقه با احتمال مثبت خواهد بود که یک ناحیه داخلی با احتمال منفی را احاطه میکند.
ینابر گفتهی ولتیک، این حفرهی با احتمال منفی نشانی از درهمتنیدگی است. علاوه بر این، پژوهشگران قادر بودند درهمتنیدگی را که حدود 2910 از 3100 اتم را در بر میگیرد، محاسبه کنند. در این آزمایش، اسپینهای اتمی در دو حالت درهمتنیده میشوند که رو یدو سوی مقابل حفره با احتمال منفی قرار میگیرند.
ولتیک میگوید این پژوهش کاربردهای عملی مهمی دارد چون تابع ویگنر عملاً معیاری از عدم قطعیت در یک اندازهگیری کوانتومی است. با درهمتنیده کردن تعداد زیادی از اتمها و به طور موثر ایجاد حفره در مرکز تابع ویگنر، دقت یک اندازهگیری کوانتومی را میتوان افزایش داد. او به physicsworld.com گفت که این تیم اکنون روش درهمتنیدگی را به منظور ایجاد ساعت اتمی با دقت بالاتر استفاده میکند.
این آزمایش در نیچر به چاپ رسیده است.
How to entangle nearly 3000 atoms using a single photon
نويسنده:
همیش جانستون (Hamish Johnston) ویراستار physicsworld.com است.
نویسنده خبر: آزاده نعمتی
آمار بازدید: ۳۸۵
ارجاع دقیق و مناسب به خبرنامهی انجمن بلا مانع است.»