رصدخانه كربني چرخان-2 متعلق به ناسا بر كاستيهايي در طراحياش كه پس از پرتاپ مشخص شدند، غلبه ميكند. ماهوارهي رصد كربن متعلق به ناسا با گذراندن بازرسيهاي مربوط به پس از پرتاپ، اكنون اطلاعاتي با كيفيت بالا به زمين فرستاده است.
اما رسيدن به اين نقطه نياز به تنظيماتي در آخرين لحضات داشت. پس از پرتاپ اين ماهواره در جولاي، آژانس بايد بر يك مشكل كليدي در طراحي فضاپيمايي كه براي يك دهه ناپديد شده بود، غلبه ميكرد.
اخبار وضعيت ماهواره در 18 دسامبر رسيد و به صورت گزارشي كوتاه در نشست اجتماع ژئوفيزيك آمريكا در سان فرانسيسكو در كاليفرنيا مطرح شد. جايي كه دانشمندان OCO-2 اولين تصاوير اين كاوش را منتشر كردند. آنماري الدرينگ (Annmarie Eldering) دانشمند نماينده پروژه براي OCO-2 در آزمايشگاه پيشران جت (JPL) ناسا در پاسادنا ، كاليفرنيا بر اين نظر است كه «نتايج و وعدههاي اين ماموريت بسيار شگفت انگيز است.»
دادههاي OCO-2 كه غلظت دي اكسيد كربن در اتمسفر را در حين چرخش تصوير ميكند، پس از مدتي طولاني رسيد. دانشمندان و مهندسان اين پروژه مسير پر پيچ و خمي از احساسات و هيجان را گذراندند. در سال 2009، يك شكست راكت براي رصدخانه چرخان كربن رقم خورد و اين اولين تلاش براي كاوش نقشه برداري از كربن بود.
جانشين آن OCO-2 با موفقيت پرتاپ شد. اما پس از اينكه JPL ابزار كليدياش را به كار انداخت، تيم متوجه يك مشكل در دادههاي OCO-2 شد. اين ابزار كليدي در ماهواره، مجموعهاي از 3 طيف سنج است كه نور خورشيد پراكنده شده از سطح زمين را اندازهگيري ميكند. سرانجام نتيجه اين بود كه اين مشكل به دليل نقص طراحي ايجاد شده است كه باعث ميشد ميزان نور ورودي به اين وسيله در طي يك حالت از عملكرد كاهش يابد.
رهبر تيم علمي ماموريت OCO-2 ، ديويد كريسپ از JPL ميگويد «اين مشكل مربوط به سال 2004 ميشد و هرگز در بازرسيها ديده نشده بود.» او ميافزايد «اين يك اشتباه احمقانه بود و مايه شرمساري طراح وسيله و من.»
به گفتهي كريسپ، تيم سريعا" يك راه حل پيدا كرد، با چرخاندن فضاپيما به اندازه 30 درجه، جهتگيري نور ورودي به وسيله تغيير ميكرد. آنها در طي سه هفته اين راه حل را برسي و در نهايت تاييد كردند و اكنون OCO-2 طبق برنامه عمل ميكند.
هدف OCO-2 اندازهگيري غلظت CO2 اتمسفري با دقت كافي است و ميتواند كمكي باشد براي تعيين اينكه فعاليتهاي انسان و سامانههاي طبيعي چگونه گسيل و جذب گاز گلخانهاي را تحت تاثير قرار ميدهند. اين كار با وضوح بسيار بالاتري از كاوشگرهاي مشابه، براي مثال ماهوارهي رصد گازهاي گلخانهاي (GOSAT) در ژاپن كه در سال 2009 پرتاپ شد، انجام ميشود.
تيم OCO-2 هنوز دادههاي اوليه را ارزيابي ميكند و در نظر دارد كه اولين اطلاعات اندازهگيريهاي CO2 را در ماه مارس منتشر كند. اما آنها تصاويري از اولين ماههاي اندازهگيري را منتشر كردهاند.
دادههاي رصدخانه كربني چرخان-2، ميزان دي اكسيد كربن جو را در اندازهگيري 1 اكتبر تا 11 نوامبر نشان ميدهد.
اولين تصوير جهاني از داده OCO-2 نشان ميدهد كه بيشينهي مقادير CO2 بر فراز استرالياي شمالي، آفريقاي جنوبي و شرق برزيل قرار دارد. اين تيم پيشنهاد ميدهد كه غلظت بالا بر فراز آفريقا ناشي از آتشسوزيهاي ساوانا و جنگلها است. نمركز بالاي CO2بر فراز آمريكاي شمالي، اروپا و چين ناشي از فعاليتهاي انساني همچون سوزاندن سوختهاي فسيلي در نيروگاهها است.
اينها و ديگر چشمههاي انساني ساليانه 40 ميليارد تن CO2 در اتمسفر تخليه ميكنند كه ميزان غلظت گاز را بالاتر از آنچه در ميليونها سال بوده است، برده است. تنها نيمي از اين CO2 در اتمسفر باقي ميماند و نيمي ديگر توسط اقيانوسها و پوششهاي فضايي جذب ميشود. محققان مشتاقند بدانند كه CO2 به كجا ميرود و آيا سامانههاي طبيعي ظرفيتشان را براي جذب آلودگي از دست ميدهند.
اميدهاي فراواني وجود دارد كه اطلاعات جمعآوري شده از ماموريت ناسا كمكي براي پاسخگويي به برخي از اين سوالات باشد. براي اندازهگيري CO2، « OCO-2تيزبينترين چشم در آسمان است» اين نظر اينز فانگ (Inez Fung)، دانشمند جو از دانشگاه كاليفرنيا در بركلي است.
مرجع:
NatureDOI: , doi:10.1038/nature.2014.16615
منبع:
Satellite maps global carbon dioxide levels
نويسنده:
ريچارد موناستريسكي (Richard Monastersky)