مارتین پرل، متخصص فیزیک ذرات، نقش
اساسی در کشف لپتون تاو داشت؛ ذره بنیادی مشابه الکترون اما 3477 بار سنگینتر. تلاشهای او سبب شد تا جایزهی نوبل سال 1995 مشترکاً به او و فردریک رینز، کاشف نوترینو، تعلق گیرد.
پرل در سال 1927 در
نیویورک متولد شد و فارغالتحصیل رشتهی مهندسی شیمی از دانشگاه پلیتکنیک بروکلین
در سال 1948 بود.
او برای شرکت جنرال الکتریک کار میکرد و روی تولید لولههای خلٱ الکترونی کار میکرد
که به فیزیک علاقهمند شد. بنابراین مشغول به تحصیل در رشته فیزیک در دانشگاه یونیون
نیویورک شد.
در سال 1995
دکترای فیزیک خود را از دانشگاه کلمبیا اخذ کرد. او تز خود را تحت نظر ایزاک رابی،
برنده جایزه نوبل در سال 1944،
انجام داد و موضوع آن استفاده از روشهای رزنانس مغناطیسی هستهای رابی برای
اندازهگیری گشتاور چهارقطبی هستهای سدیم بود. بعد از اتمام مقطع دکترا به فیزیک
ذرات روی آورد و در دانشگاه میشیگان با استفاده از چنبرههای حبابی، پراکندگی
پایونها با نوکلئونها را مورد مطالعه قرار داد.
در سال 1963 پرل
به مرکز شتابدهنده خطی استنفورد ملحق شد. در آنجا بود که کار خود را که منجر به
تخصیص جایزه نوبل شد، در دههی 1970 به انجام رسانید. اکنون سه نسل از کوارکها و
لپتونها، حالتهای مادهی بنیادی شناخته شده در جهان را تشکیل میدهند. اما در
دهه 1970 تنها دو نسل از لپتونها
شناخته شده بودند: نسل اول شامل الکترونها و نوترینوهای همراه آن و نسل دوم شامل
میونها و نوترینوهای آن. با کشف پرل پنجرهای به سوی نسل سوم ذرات بنیادی گشوده
شد.
در بین سالهای 1974 تا 1977 پرل و
همکارانش در آزمایشات خود رخدادهایی را مشاهده کردند که در آن طی نابودی جفت
پوزیترون-الکترون، جفتهای میون-پوزیترون یا آنتیمیون-الکترون با انرژیی کمتر از
انرژی اولیه و بدون ذرات مرئی دیگر تولید میشد. تفسیر پرل آن بود که نابودی جفت
الکترون-پوزیترون اولیه، منجر به تولید یک جفت آنتیلپتون-لپتون جدید شده است که
پرل آن را جفت لپتون-تاو نامید. این تاو سپس به یک الکترون (یا میون) و دو
نوترینوی غیرقابل آشکارسازی واپاشی میکند در حالی که آنتیتاو (antitau) به یک آنتیمیون (یا پوزیترون) و دو نوترینو واپاشی میکند.
و بعدها وجود آن به طور تجربی تایید شد.
پرل تا آخر عمر در عرصهی فیزیک فعال بود و اخیراً توجه خود
را به آزمایشاتی معطوف کرده بود تا بتواند ماهیت انرژی تاریک را درک کند. او در سیام سپتامبر بر اثر حمله قلبی درگذشت.
منبع: Nobel laureate Martin Perl dies at 87
نویسنده خبر: مونا عجمی