همه می‌دانند، آلبرت اینشتین انسان بسیار تیزهوشی بوده‌است؛ اما، او را چه می‌شد که این‌گونه بود؟ پژوهش‌گران بسیاری بر این باورند که نظریه‌ی نسبیت و دیدگاه‌های چشم‌گیر دیگر ِ او که پایه‌های فیزیک نوین را می‌سازند، از هر مغزی برنمی‌آیند. بررسی ۱۴ تصویر تازه‌یافت‌شده از مغز اینشتین که برای بررسی‌های پس از مرگ نگاه‌داری شده‌اند،‌ نشان می‌دهد که مغز او از بسیاری جهات، غیرعادی بوده‌است. اما هم‌چنان پژوهش‌گران نمی‌دانند که چه‌گونه ترجمان این پیچ‌وخم‌ها، می‌شود توانایی‌های چشم‌گیر اینشتین. 

 داستان مغز اینشتین از ۱۹۵۵ که این برنده‌ی جایزه‌ی نوبل در پرینستون، در نیوجرسی، به سن ۷۶ ساله‌گی درگذشت، آغاز شد. پسر او، هنس آلبرت و نماینده‌اش اوتو ناتان به توماس هاروی، آسیب‌شناس تجربی، اجازه‌ دادند تا مغز را برای مطالعات علمی نگاه‌دارد. هاروی تصاویری از مغز تهیه، و سپس آن را به ۲۴۰ تکه تقسیم و در محلولی صمغ‌مانند فرو کرد؛ سپس برای بررسی‌‌های ریزتر، هر تکه را به ۲۰۰۰ لایه‌ی نازک برید. در سال‌های پسین اسلایدها و تصاویر تهیه شده از مغز را در میان حداقل ۱۸ پژوهش‌گر، در سراسر جهان، پخش کرد. مگر در مورد اسلایدهایی که هاروی برای خودش نگاه داشته بود، کسی نمی‌داند چه بر سر دیگر نمونه‌ها آمده‌است؛ درواقع احتمالا بسیاری از آن‌ها، پس از بازنشسته‌گی یا مرگ پژوهش‌گران، گم شده‌اند.

نمایی از دست راست و چپ مغز اینشتین، که اندکی پس از مرگ او، به دست توماس هاروی، پژوهش‌گر پزشکی تجربی، گرفته شده‌است.

کاری از برین ۲۰۱۲/ موزه‌ی ملی سلامت و دارو

در طی دهه‌ها، تنها شش نوشته‌ی داوری‌شده از این مواد ِ به شدت پراکنده به‌ دست‌آمده‌اند. برخی از این مطالعه‌ها به شاخصه‌های جالبی، مانند چگالی بالاتر نورون‌ها و نسبت بالاتر سلول‌های پشتیبان (سلول‌هایی که به نورون‌ها یاری می‌رسانند تا پیام‌های عصبی را منتقل کنند) به نورون‌ها در مغز اینشتین، پی‌برده‌اند. در دو بررسی انجام شده بر کالبد‌شناسی کلی مغز -شامل کاری از دین فالک، انسان‌شناس از دانش‌گاه ایالتی فلوریدا در تالاهاسی، به سال ۲۰۰۹- دیده شده‌است که  الگوی فرورفته‌گی‌ها و برآمده‌گی‌های قشر ِ آهیانه‌ی^۱ مغز اینشتین –که احتمالا با توانایی بالایش در تصور و درک مسائل فیزیکی مرتبط است- بسیار شگفت‌آور می‌باشد. 

اما مطالعات فالک تنها برپایه‌ی مشتی از تصاویر بود؛ آن‌هایی که پیش از آن و به دست هاروی که در ۲۰۰۷ در گذشت، تهیه شده‌بودند. در ۲۰۱۰، بازمانده‌گان هاروی بر آن شدند که مواد او را به ایالات متحده، موزه‌ی ملی سلامت و داروی ارتش (NMHM) در سیلور اسپرینگ، مریلند منتقل کنند. فالک، فردریک لائر، عصب‌شناس از مدرسه‌ی پزشکی ربرت وود جانسون در نیو برونسویک ِ نیوجرسی، و آدریان نو، مدیر NMHM، برای بررسی‌ تازه‌‌ای، که در مجله‌ی برین نیز چاپ شده‌است، گرد هم آمده و ۱۴ تصویر از مجموعه‌ی هاروی را که برای نخستین بار منتشر شده و نماهایی از کل مغز را نمایش می‌دهند، بررسی کردند. هاروی برای پیوند دادن تصاویر ِ این ۲۴۰ بخش و اسلایدهای تهیه شده از آن‌ها، و به امید آن‌که پژوهش‌گران دیگری نیز بتوانند با به‌کاربستن‌شان این حرکت را ادامه دهند، «نقشه‌‌ای» درست کرده‌است. در این مقاله، پژوهش‌گران نقشه را نیز آورده‌اند. 

این گروه مغز اینشتین را با آن ِ 85 انسان دیگر مقایسه کرده و دریافتند که این فیزیک‌دان بزرگ یک چیز خاص هم میان گوش‌هایش داشته‌است. در این مغز که تنها ۱۲۳۰ گرم و از نظر اندازه متوسط بوده، برخی مناطق خم‌هایی دارند که در کم‌تر مورد دیگری دیده می‌شوند. مثلا مناطق دست چپی مغز که به جریان دریافت‌های حسی از صورت و زبان، و کنترل حرکتی این اعضا کمک می‌کنند، بسیار بزرگ‌تر از معمول‌اند؛ و قشر پیشانی مغزش هم –که مسٔول برنامه‌ریزی، تمرکز و پای‌مردی در برابر گرفتاری‌ها‌ست- بسیار گسترش یافته‌است.

فالک می‌گوید «در همه‌ی بخش‌های پیشانی، آهیانه و پس‌سری، مناطقی وجود دارند که خم‌های‌شان بسیار پیچیده‌اند» . از دیدگاه فالک، گفته‌ی شناخته‌شده‌ی اینشتین که اندیشیدن او بیش‌تر «با ماهیچه‌ها»‌ ست تا با واژه‌گان، نیز با همین مورد در پیوند است؛ درست همان‌طور که مناطق بزرگ‌شده با صورت و زبان در پیوندند.

آزمون‌های ذهنی او درباره‌ی هستی می‌تواند به خاطر «راه‌های ویژه‌ی به‌کاربستن قشر ِ حرکتی‌اش» که با تصور انتزاعی در پیوند است، ‌باشند. آلبرت گالابوردا، عصب‌شناسی از مدرسه‌ی پزشکی هاروارد در بوستن می‌گوید: «نکته‌ی شگفت‌آور درباره‌ی این مقاله، پرداختن به تمام جزئیات مغز اینشتین است.» او می‌افزاید: این بررسی پرسش‌هایی به‌ هم‌راه آورده‌است که برای‌شان پاسخی نداریم. مانند این‌که اینشتین با مغزی ویژه که زمینه‌ساز فیزیک‌پیشه شدنی آن‌چنان بود، آغاز کرد؛ یا آن‌که کار بر فیزیک، مغز او را این‌چنین بزرگ نمود. گالابوردا می‌گوید: احتمالا «مجموعه‌ی این مغز ویژه و جهان پیرامون» اینشتین را چنین بهره‌مند و تیزهوش ساخته‌است. او هم‌چنین پیش‌نهاد می‌کند که اکنون پژوهش‌گران در اندیشه‌ی مقایسه‌ی مغز اینشتین با آن ِ دیگر فیزیک‌دانان ِ توان‌مندی چون خودش باشند، تا دریابند که آیا شاخصه‌های مغز اینشتین ویژه‌ی او بوده‌اند یا در دیگر دانش‌مندان نیز دیده می‌شوند. 

با نگاهی به خانواده‌ی اینشتین که او را تشویق می‌کرده و چنان «پرورش داده‌اند» که در هر زمینه‌ای، از دانش گرفته تا موسیقی، خلاق و مستقل باشد؛ فالک نیز چنین می‌اندیشد که احتمالا ترکیبی از طبیعت و پرورش موثر افتاده‌است. (فالک در بررسی‌اش به سال ۲۰۰۹ دریافت که آن بخش از مغز که با توانایی موسیقایی در پیوند است، در اینشتین بسیار گسترش یافته‌است.)

فالک می‌گوید: «اینشتین مغز خود را برنامه‌ریزی می‌کرده‌است،» و می‌افزاید آن‌گاه که فیزیک تشنه‌ی دیدگاه‌هایی نوین بود «در جا و زمان درست، مغزی کارا هم داشت.»

................................................ 

۱. در حرکت از پیشانی تا پشت جمجمه، سه منطقه‌ی پیشانی (جلوی سر یا همان پیشانی) ، آهیانه (بالای سر) و پس‌سری (پشت‌ سر) را می‌توان دید.

منبع:

http://news.sciencemag.org/sciencenow/2012/11/why-einstein-was-a-genius.html?ref=hp

مرجع:

* تصاویر مغز اینشتین در کاری از فالک، د.، لپور، ف.، نئو، الف. به سال ۲۰۱۲ آمده‌است. قشر مغزی اینشتین: شرح و بررسی‌های ابتدایی از تصاویر منتشر نشده. برین doi #doi:10.1093/brain/aws295  

این موارد، با مجوز از موزه‌ی سلامت و داروی سیلور اسپرینگ، مریلند، در این‌جا آمده‌اند.