فرایندهایِ بنیادیِ تقارنِ وارونی‌ِ زمان دارند: اگر از یک رویدادِ واقعی فیلم بگیریم و تصویرها را به ترتیبِ معکوس در زمان نمایش دهیم، نتیجه مثلِ یک رویدادِ واقعیِ دیگر به نظر می‌رسد. (البته فرایندهایِ هسته‌ا‌یِ ضعیف چنین تقارنی ندارند، ولی حتی برایِ آنها هم می‌شود ترکیبی از وارونیِ زمان و تبدیل‌هایی دیگر یافت که متقارن باشد، به این معنی که یک رویدادِ واقعی را به یک رویدادِ واقعی تبدیل کند.) اما اگر درِ یک ظرفِ کوچکِ گاز در یک ظرفِ بزرگِ خالی را باز کنیم، گاز در ظرفِ بزرگ پخش می‌شود و همه تشخیص می‌دهند رویدادِ زمان – وارونه (جمع شدنِ گازِ ظرفِ بزرگ در ظرفِ کوچک) واقعی نیست.
اگر آب را در فشارِ معمول سرد کنیم، در دمایِ صفر درجه‌یِ سلسیوس انجماد رخ می‌دهد: اندکی بالایِ این دما آب مایع است، اندکی زیرِ این دما آب جامد (یخ) است. در دمایِ انجماد کمیت‌هایی ناپیوسته تغییر می‌کنند، از جمله چگالی (در یخ کمتر است)، و تنشِ برشی در ماده‌ی ساکن (در آب صفر است). این تغییراتِ ناپیوسته در حالی است که فرایندهایِ بنیادیی که علی‌الاصول می‌شود ویژگیهای ماده را بر حسب‌شان بیان کرد (در مثالِ آب و یخ عملا الکترومغناطیس) چنین ناپیوستگی‌هایی نشان نمی‌دهند.
اگر یک تکه روی در یک محلولِ مس – سولفات بیندازیم، یون‌های مس از محلول خارج می‌شوند و به جایشان یون‌های روی واردِ محلول می‌شوند. اگر مقدارِ روی کافی باشد، در محلول عملا یونِ مس نمی‌ماند.
موارد بالا مثال‌هایی از برگشت – ناپذیری و ناپیوستگی‌اند، که در سیستم‌هایی با تعدادِ زیادی ذره دیده می‌شوند، هرچند فرایندهایی بنیادی درگیر، چنین (ناپیوسته یا برگشت – ناپذیر) نیستند. مسئله بررسیِ اثرِ عددهایِ بزرگ بر این برگشت – ناپذیری یا ناپیوستگی، و یافتنِ عددِ بزرگِ مربوط در هر حالت است.

فایل سخنرانی دکتر محمد خرمی:

tehclub105.pdf

محل:‌ آمفی تیاتر دانشکده فیزیک دانشگاه تهران - انتهای خیابان کارگر شمالی

برنامه:
۱۷:۰۰ سخنرانی: دکتر محمد خرمی - دانشکده علوم دانشگاه الزهرا
۱۸:۰۰ استراحت و پذیرایی
۱۸:۲۰ پرسش ماه:‌ دکتر خسرو حسنی - دانشگاه تهران
۱۸:۳۰ خبر نشست:‌ فرنوش فرهپور - دانشگاه صنعتی شریف

توجه ۱: اعضای باشگاه لطفا برای حضور در «باشگاه فیزیک» کارت عضویت خود را به همراه بیاورند.

توجه ۲: علاقه مندان به عضویت یا تمدید عضویت لطفا ۱۵ دقیقه قبل از شروع برنامه برای ثبت نام به میز انجمن در مقابل سالن همایش مراجعه کنند.
عضویت برای عموم آزاد است.