گزارش جلسه ۰۲۱ باشگاه فیزیک اصفهان
اصفهان
جلسه بيست و يکم
زمان: ۹۱/۱۱/۳
موضوع سخنرانی و سخنران اين جلسه
فیزیک جدید در زیست‌شناسی
دکتر وحید سالاری
دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده:
در این سخنرانی پیرامون چهار موضوع صحبت می شود:
1- آگاهی
این سؤال که «آگاهی چیست؟» ذهن بسیاری از دانشمندان را به خود مشغول کرده است و تلاش‌های زیادی برای یافتن پاسخ این پرسش انجام شده است. با پیشرفت‌های اخیر در زمینه‌های مرتبط با فیزیک و علوم عصبی به نظر می‌رسد که آگاهی را نبايد تنها در حجم مغز جستجو کرد بلکه ممکن است ساختارهای ريزتری درون سلول‌ها مسئول پردازش‌های آگاهانه در سامانه‌های زنده و به خصوص درون نورون‌های مغز انسان باشند.
2- اثرات کوانتومی در سامانه‌‌های زنده
بنا به برخی آزمایش‌های اخیر، اثرات کوانتومی در سامانه‌‌های زنده توانایی بیش‌تری در انتقال انرژی و اطلاعات نسبت به فرآیندهای کلاسیک شناخته شده‌ی کنونی دارند مانند انتقال انرژی با بازدهی نزدیک به صددرصد در سامانه‌ی فوتوسنتز، جهت‌یابی مسیر توسط پرندگان و اثرات کوانتومی در کانال‌های یونی.
3- زیست‌فوتون‌ها
همه سلول‌های زنده اعم از گياهان، حيوانات و انسان‌ها از خود نور ضعیفی گسیل می کنند که «زیست‌فوتون» نامیده می شود که با چشم غير مسلح قابل ديدن نیست، اما می‌تواند به وسيله‌ی ابزار آزمايشگاهی ويژه‌ای اندازه‌گيری و مشاهده شود. موجودات زنده اين نور فوق‌العاده ضعيف را در طول فرآيندهای متابوليسمی مربوط به حالت‌های فيزيولوژيک انتشار می‌دهند. مطالعه‌ی این نور می‌تواند در صنایع مختلف مخصوصاً در پزشکی کاربرد داشته باشد. همچنین اخیراً آزمایش‌هایی انجام شده ‌اند که ادعا می‌کنند سلول‌ها از طریق زیست‌فوتون‌ها با هم ارتباط برقرار می کنند.
4- ارتباط ذهن با کامپیوتر
فناوری «ارتباط ذهن با کامپیوتر» یا BCI مجموعه روش‌هایی است که در آن از طریق الکترودهای مخصوص، سیگنال‌های مغز گرفته شده و با ترجمه‌ی آن‌ها از طریق یک سامانه‌ی هوشمند مانند کامپیوتر، یک عمل خاص بدون دخالت اندام‌های بدن صورت می گیرد. به عبارت ساده‌تر، این فناوری فرد را قادر می سازد تا با استفاده از ذهن خود یک ماشین را کنترل کند. اخیراً نشان داده شده است که نورون‌های مغز انسان متناسب با فرآیندهای مغزی زیست‌فوتون گسیل می کنند. در اینجا بحث خواهد شد که امکان استفاده از زیست‌فوتون‌ها در فناوری BCI به جای سیگنال‌های الکتریکی وجود دارد.

فایل سخنرانی دکتر سالاری:


محل:‌ دانشگاه اصفهان- درب شرقي- ساختمان علوم يك- تالار شهيد باهنر.

برنامه:

17:00 سخن‌رانی: آقاي دكتر وحید سالاری، دانش‌گاه صنعتی اصفهان،

18:00 استراحت و پذیرایی،

‌18:20 پرسش ماه: آقای محسن اميني، دانش‌گاه صنعتی اصفهان،

18:40 خبرنشست: آقاي دكتر فرهاد شهبازی، دانش‌گاه صنعتی اصفهان،

19:00 پايان.

توجه ۱: اعضای باشگاه لطفاً برای حضور در باشگاه فیزیک کارت عضویت خود را به همراه بیاورند.

توجه ۲: علاقه‌مندان به عضویت یا تمدید عضویت برای سال ٩۱، لطفاً ۱۵ دقیقه قبل از شروع برنامه برای ثبت نام به میز انجمن در مقابل سالن همایش مراجعه کنند.


پرسش و پاسخ این جلسه:
وسایل لازم:
۱- چای کیسه‌ای
۲- کبریت
۳- قیچی

به کمک قیچی قسمت بالایی کیسه‌ی یک چای کیسه‌ای را می‌چینیم. چای درون کیسه را تخلیه می‌کنیم. اکنون کیسه‌ی خالی را به شکل یک استوانه در آورده و به طور عمودی روی سطح میز قرار می‌دهیم. به کمک کبریت لبه‌ی بالایی این استوانه را شعله‌ور می‌کنیم و منتظر می‌مانیم. هنگامی که کیسه تقریباً تا انتها بسوزد، خاکستر شعله‌ور آن تا ارتفاع حدود ۲ یا ۳ متر به طرف بالا پرواز می‌کند. چرا؟
پاسخ:
هنگامی که لبه‌ی بالایی کیسه شعله‌ور می‌شود، هوای اطراف و درون آن گرمتر شده و با فاصله گرفتن ملکول‌ها چگالی کمتری نسبت به هوای بیرون پیدا می‌کند. این اختلاف چگالی، یک اختلاف فشار را موجب می‌شود. هنگامی که جرم خاکستر باقی‌مانده به اندازه‌ای برسد که برابر با این اختلاف فشار شود، خاکستر شعله‌ور به طرف بالا حرکت خواهد کرد. (مشابه رفتار ارشمیدسی). به جز این دلیل، پس از این که شعله به مدت زمانی کافی بسوزد باعث ایجاد یک جریان همرفتی در مولکول‌های هوا به سمت بالا خواهد شد. این که کدامیک از عوامل بالا تاثیر بیشتری دارند نیازمند بررسی‌های بیشتری است که با این آزمایش ساده امکان‌پذیر نیست.



خبرنشست این جلسه:

کشف مایع اسپینی کوانتمی در آزمایشگاه:

جمعی از پژوهش‌گران از مؤسسه‌ی فناوری ماساچوست، دانشگاه مریلند، دانشگاه جان هاپکینز و مؤسسه‌ی ملی استاندارد و فناوری موفق به رشد تک‌بلوری شدهاند که حالت پایه‌ی ‌ مغناطیس آن تا دماهای نزدیک به صفر مطلق فاقد هرگونه نظمی است. چنین حالتی که همه تقارن‌های اسپینی و شبکه‌ای بلور را حفظ می‌کند ، مایع اسپینی کوانتمی نامیده میشود. بلور ساخته شده هربرت اسمیتاید نام دارد و دارای فرمول شیمیایی زیر است:
ZnCu3(OD)6Cl2
در این ترکیب فقط یون‌های مس دارای خاصیت مغناطیسی اند. این یون‌ها بر روی لایه‌های دوبعدی کاگومه که برهمکنش ضعیفی با هم دارند قرارگرفته اند. شبکه‌ی کاگومه از واحدهای مثلثی با گوشه‌های مشترک تشکیل شده است و برهمکنش پادفرومغناطیسی بر روی این شبکه در یافتن حالت پایه یکتا با ناکامی مواجه میشود. به سبب این ناکامی مغناطیسی اسپین‌های شبکه تا دماهای بسیار کم همچنان در جنب و جوش باقی می‌مانند که مشخصه‌ی فاز مایع اسپینی است. همچنین از نظر تئوری پیش‌بینی شده بود که حالات برانگیخته در چنین سیستم‌هایی باید کسری باشند، به این معنی که اگر یک برانگیختگی با اسپین یک در آن‌ها ایجاد شود، به دو برانگیختیگی با اسپین نیم تجزیه می شود. آزمایش‌های پراکندگی نوترون بر روی این ماده وجود چنین برانگیختگی‌های کسری را برای اولین بار تایید کرد.
phys.org







شما می‌توانید پاسخ پرسشهای مطرح شده در هریک از جلسات باشگاه فیزیک اصفهان را به نشانی پست الکترونیکی بفرستید. لطفاً در عنوان نامه خود به شماره جلسه باشگاه اشاره کنید.

مشاهده گزارش جلسه     
فهرست جلسات | باشگاه فیزیک اصفهان
پوستر این جلسه   (راهنمای چاپ)



حامیان انجمن فیزیک ایران   (به حامیان انجمن بپیوندید)
  • پژوهشگاه دانش‌های بنیادی
  • دانشگاه صنعتی شریف
  • دانشکده فیزیک دانشگاه تهران

کلیه حقوق مربوط به محتویات این سایت محفوظ و متعلق به انجمن فیریک ایران می‌باشد.
Server: Iran (45.82.138.40)

www.irandg.com