مروری پدیده شناختی خواهیم داشت بر ساختار ماده: ◇از ممان مغناطیسی الکترون، پروتون و نوترون تا نتایج جدید روی ممان مغناطیسی میون در مدل استاندارد. ◇از مدل کوارکی گلمن تا آزمایش 1969 اسلک، مدل کیسه ای ام.ای.تی و بالاخره تثبیت مدل پارتونی هدرون ها. ◇در پایان ضمن تشریح شتابدهنده هایی نظیر ال.اچ.سی. ، تواترون وغبره و آشکارساز ها و گروهایی مثل اطلس، الیس، سی.ام.اس وغیره به نقش تکانه عرضی علاوه بر تکانه طولی و مقیاس انرژی در نتایج سطح مقطع هدرون-هدرون و درل یان و نقش فاکتور گیری کی تی در نتایج آزمایشگاهی خصوصا ال.اچ.سی. خواهیم پرداخت.