ورا روبین Vera Rubin ( 1928-2016) منجم امریکایی در دسامبر سال پیش میلادی  چشم از جهان فروبست.

روبین به دلیل کشف مهمش در رابطه با منحنی سرعت چرخشی ستاره ها به دور کهکشان و انحراف این منحنی از پیش بینی مکانیک نیوتنی به شهرت رسید.

ورا روبین  - 1970 میلادی

در دهه 60 میلادی، مطالعه روبین و همکارش کنت فورد Kent Ford درباره این سوال که ستاره ها چگونه به دور مرکز کهکشان می گردند آن را به کشف پدیده جالبی رهنمون کرد. مطالعه کهکشان آندرومدا M31  که نزدیکترین کهکشان مارپیچی نزدیک به ما است، نشان داد که سرعت حرکتی ستاره ها و گاز در داخل کهکشان برخلاف انتظاری که از دینامیک نیوتنی داریم، (که در فاصله های دورتر از مرکز گرانشی باید سرعت اجرام مقید کم شود) با افزایش فاصله سرعت ستاره ها ثابت باقی می ماند.

این رصد، تاییدی بود به وجود ماده تاریک در مقیاس کهکشانی، ماده گمشده ای که وجود آن را سه دهه پیش زویکی در خوشه کهکشانی سنبله پیدا کرده بود.

مشاهده روبین و فورد داستان ماده تاریک، وجود و جستجوی آن را در مقیاس کیهانی وارد مرحله جدیدی کرد. در دهه هفتاد میلای روبین و همکارانش مسئله  منحنی چرخشی را برای کهکشان های دیگر نیز آزمودند. به نظر می رسد که تمام کهکشان ها در هاله ای از ماده تاریک قرار دارند که منحنی چرخشی مشاهده شده را توضیح می دهد. جرم هاله های ماده تاریک می تواند تا ده برابر جرم ماده روشن باشد.

علاوه بر این کشف مهم، جامعه نجوم و کیهان شناسی ورا روبین را به عنوان یک الگو الهام بخش برای  جامعه نجوم و به ویژه برای دختران و زنان دانش پیشه می شناسد. وی عضو آکادمی علوم امریکا، برنده جایزه بین المللی گروبر در کیهان شناسی Gruber Prize in Cosmology  و برنده جایزه  انجمن سلطنتی نجوم بریتانیا  بود. جایزه ای که  پس از کارولین هرشل Caroline Hershel  که در سال 1828 موفق به کسب آن شده بود در سال 1996 مجدد به یک منجم خانم رسید.

کار بنیادی روبین و همکارانش  نشان داد که آن چه منجمان در آسمان می بینید سرسوزنی است از آن چه کیهان از آن ساخته شده است.

نویسنده خبر: شانت باغرام

در مورد ورا روبین می توانید نوشته های علمی- عمومی زیر را مطالعه نمایید:

Scientific American

Carnegie Science

Phys Org

Nature