طبق پيش‌بيني مدل‌هاي خاصي، انرژي تاريك كه انبساط كيهان را سرعت مي‌بخشد، ميداني است كه در طول زمان‌هاي كيهاني تغيير مي‌كند. اين مي‌تواند بدان معني باشد كه برخي كميت‌هاي بنيادي خاص كه جرم‌ها و نيروها را به هم مرتبط مي‌كنند در زمان‌هاي بسيار قديم متفاوت بوده‌اند. اما تحليل جديدي از طيف رسيده از ميدان‌هاي كوازاريِ خيلي دور هيچ مدركي مبني بر متفاوت بودن خط‌هاي مولكولي توليد شده در 12 ميليارد سال پيش نيافته‌اند و بنابراين نشانه‌اي از تغيير در نسبت جرم پروتون-الكترون وجود ندارد.

                                                                                    Y. Beletsky (LCO)/ESO

يك توضيح ممكن براي انرژي تاريك اين است كه مشابه با ميدان هيگز، از ميدان اسكالري كه تمام فضا را پر كرده ناشي مي‌شود. چنين ميداني احتمالاً با ذرات ديگر برهمكنش مي‌كند و اين برهمكنش‌ها مي‌تواند روي مقادير بنيادي اثر گذاشته و باعث ‌شود كه آن‌ها هم همراه با تغيير ميدان اسكالر در طول زمان تغيير كنند. براي بررسي اين تحول، دانشمندان اغلب اجرام نجومي دور را در نظر مي‌گيرند كه نور آن‌ها ميلياردها سال پيش ساطع شده است.

در مورد نسبت جرم پروتون-الكترون، منجمان به دنبال انتقال‌هاي غيرمنتظره در طول موج‌هايي از نور هستند كه مولكول‌ها جذب مي‌كنند. اغلب مولكول‌ها را مي‌توان فقط در اجرام نسبتاً نزديك مشاهده كرد اما مولكول هيدورژن (H₂) به حد كافي زياد هست كه در فواصل بزرگ هم ديده ‌شود. ويم يوباچس Wim Ubachs از دانشگاه VU در آمستردام هلند و همكارانش طيف يك كوازار بسيار دور (J1443+2724) را مورد بررسي قرار داده و خطوط جذب H₂ از كهكشاني در مقابل كوازار را تشخيص دادند. اين علامت جذب وقتي روي طيف گذاشته شده كه كيهان فقط 5/1 ميليارد سال داشته است. خطوط نشان مي‌دهند كه در مقايسه با مقادير اندازه‌گيري شده روي زمين، هيچ انتقالي (بيشتر از انتقال به سرخ معمولي) وجود ندارد و اين به پژوهشگران اجازه داد تا روي تغييرات نسبت جرم پروتون-الكترون حد بالايي از مرتبه چند بخش در ميليون بگذارند. نتايج مذكور حاكي از آن است كه ميدان اسكالر انرژي تاريك- اگر وجود داشته باشد- در طول 90% از عمر كيهان مقدار بسيار كمي تغيير كرده است.

اين تحقيق در Physical Review Letters به چاپ رسيده است.

منبع